Një polemikë e re ushqimore ka shpërthyer rreth vajrave të farave, siç janë vajrat e kanolës, misrit dhe sojës, të cilat disa ekspertë, përfshirë Robert F. Kennedy Jr., i konsiderojnë të dëmshme për shëndetin. Ai argumenton se këto vajra, të cilat janë të pranishme shpesh në ushqimet e përpunuara, lidhen me probleme serioze shëndetësore, si inflamacioni. Megjithatë, shumë ekspertë të tjerë, përfshirë ata të Shoqatës Amerikane të Zemrës, mbrojnë se vajrat e farave janë të sigurta dhe madje të dobishme.
Vajrat e farave, të quajtura ndonjëherë “vajra industriale të farave”, nxirren duke përdorur teknologjinë moderne. Këto vajra përfshijnë vajin e kanolës, sojës, misrit, kungujve, lulediellit, farave të pambukut, farave të rrushit dhe grurit. Kërkesa për këto vajra ka shpërthyer për shkak të çmimit të ulët, shijes neutrale dhe pikave të larta të tymosjes, duke i bërë ato ideale për gatim dhe përpunim ushqimi. Vaji i kanolës, për shembull, mund të përballojë temperatura më të larta se vaji i ullirit pa u djegur. Vaji i sojës është vaji më i përdorur ushqimor në SHBA, megjithëse shpesh shitet nën emrin e përgjithshëm “vaj perimesh”. Vaji i drithërave është i zakonshëm në tregjet aziatike, dhe vaji i farave të pambukut përdoret në ushqimet e shpejta, vajrat e sallatave dhe “snacks”.
Një nga shqetësimet kryesore me vajrat e farave janë kimikatet që përdoren gjatë përpunimit të tyre. Këto vajra shpesh quhen vajra RBD, që do të thotë të rafinuar, të zbardhur dhe të deodoruar, duke iu referuar metodave industriale të nxjerrjes. Heksani, një produkt nënprodukt i naftës, përdoret zakonisht për të nxjerrë vajin nga farat si soja, kanola, luledielli dhe pambuku. Edhe pse mund të mbeten sasi të vogla heksani në produktin përfundimtar, ekspertë si dr. Christopher Gardner nga Universiteti i Stanfordit thonë se kjo nuk është e mundur të dëmtojë shëndetin tonë. Bashkimi Europian rregullon nivelet e heksanit, por Administrata e Ushqimit dhe Ilaçeve e SHBA-së nuk i monitoron ato.
Një pikë tjetër diskutimi është përmbajtja e lartë e acideve yndyrore omega-6 në vajrat e farave. Omega-6, një yndyrë e pangopur, është e rëndësishme për shëndetin dhe mund të ulë kolesterolin e keq dhe trigliceridet. Megjithatë, disa shkencëtarë argumentojnë se konsumimi i tepërt i omega-6 mund të çojë në formimin e një acidi tjetër yndyror, acidit araxidonik, i cili mund të promovojë inflamacionin dhe të kontribuoni në kushte shëndetësore si obeziteti, diabeti dhe sëmundjet e zemrës. Megjithë këto shqetësime, studimet nuk kanë treguar një lidhje të drejtpërdrejtë midis konsumit të omega-6 dhe këtyre sëmundjeve. Në fakt, hulumtimet sugjerojnë që omega-6 mund të reduktojë inflamacionin dhe të ofrojë përfitime të tjera shëndetësore.
Shoqata Amerikane e Zemrës dhe organizata të tjera shëndetësore mbështesin konsumimin e acideve yndyrore omega-6, duke deklaruar se ato kontribuojnë në shëndetin e zemrës dhe duhet të jenë pjesë e një diete të balancuar. Dr. Walter Willett nga Shkolla Mjekësore e Harvardit bie dakord, duke theksuar se ndërsa acidi yndyror omega-6 dhe omega-3 luajnë role të ndryshme në trup, ideja që omega-6 është natyrshëm pro-inflamator është një keqkuptim. Studimet kanë treguar që acidi yndyror omega-6 nuk shkakton domosdoshmërisht inflamacion, dhe përkundrazi, ai mund të ndihmojë në uljen e shenjave të inflamacionit në trup.
Balanca midis acideve yndyrore omega-6 dhe omega-3 është e rëndësishme për shëndetin, por dieta tipike amerikane ka një prirje të shtrembëruar, me deri në 14 deri në 25 herë më shumë omega-6 se omega-3. Një raport më i shëndetshëm, më afër 4:1, është lidhur me rezultate më të mira shëndetësore, përfshirë një rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës. Megjithatë, ekspertë si dr. Willett sugjerojnë që shtrembërimi midis omega-6 dhe omega-3 në dietën amerikane nuk është aq shqetësues sa e pretendojnë disa influencues.
Ndërsa vajrat e farave shpesh fajësohen për rritjen e rasteve të sëmundjeve kronike, fajtor mund të jetë ushqimi ultra i përpunuar, ku ata ndodhen. Këto ushqime janë të ngarkuara me natrium, sheqerna të shtuar dhe yndyrna të dëmshme. Për të minimizuar rreziqet e lidhura me vajrat e farave, ekspertët rekomandojnë të konsumoni më pak ushqime të përpunuara, të zgjidhni vajra më pak të rafinuar, si vaji i ullirit ekstra të virgjër, dhe të kufizoni konsumimin e yndyrnave të ngopura që gjenden në ushqimet me bazë shtazore. / Everyday Health – Syri.net
Discussion about this post